در خیلی از مواقع ما در وضعیت های غلط از نشستن ایستادن خوابیدن و راه رفتن های طولانی قرار داریم که در طولانی مدت بدن ما رو در وضعیت غیر نرمالیی شکل می ده همچنین فعالیت بیش از حد با یک طرف از بدن ( مثلا در انواع ورزشها مثلا بدمینتون یا در حمل یکطرفه وسایل ) بدن ما رو به سمت افتادگی شانه سوق می ده همینطور ضعف عضلات یک سمت بدن که به علت کشیدگی بیش از حد رخ میده در به وجود آمدن این عارضه همکاری میکنه معمولا کسانی که دچار کج گردنی یا کج پشتی هستند نیز افتادگی شانه هم وجود داره شما با انجام تمرینات ورزشی (ساده)زیر میتوانید در درمان ناهنجاری و جلوگیری از پیشرفت آن کمک شایانی به خود بکنید.
حمل طولانی مدت کیف‌های سنگین به افتادگی شانه و درد مزمن منجرمی‌شود
بلند کردن اجسام سنگین یا پرکردن بیش از اندازه کیف به خصوص کیف‌هایی که تنها روی یک شانه حمل می‌شوند منجر به افتادگی شانه و دردهای شایع شانه‌ای میشود.
بلند کردن اجسام سنگین یا پرکردن بیش از اندازه کیف به خصوص کیف‌هایی که تنها روی یک شانه حمل می‌شوند منجر به افتادگی شانه و دردهای شایع شانه‌ای میشود.
دکتر سهیل مهدی پور متخصص ارتوپدی درگفت وگو با بیان این مطلب گفت: دردهای شانه‌ای از جمله موارد شایع است که طی آن تاندون‌ها در فضای عبوری خود در داخل شانه‌گیر کرده و در واقع فضایی که رباط‌ها از آن خارج می‌شوند، تنگ میشود.
این متخصص ارتوپدی، نقاش‌های ساختمان، وزنه برداران و کسانی که زیاد دست را بالای سر حرکت می‌دهند و یا اجسام سنگینی بلند می‌کنند را مستعد این بیماری خواند و گفت: این دردها در دانش آموزان و کسانی که کیف‌های سنگین خود را تنها بر روی یک شانه حمل می‌کنند نیز دیده میشود که بروز آنها در جوانی معمولا به صورت گذرا و کم و بیش است و با افزایش سن و عدم توجه کافی به آن باعث تبدیل آن به دردهای دائمی میشود.
به گفته وی، حمل طولانی مدت کیف سنگین بر روی یک شانه باعث نامتعادل شدن تدریجی عضلات داخلی و خارجی شانه و خستگی آنها شده و در نهایت به افتادگی شانه و دردهای مکرر ختم میشود.
وی تاکید کرد: اگر به دردهای شانه‌ای و افتادگی شانه به موقع رسیدگی شود قابل درمان و برگشت پذیر هستند و با فیزیوتراپی و حرکات ورزشی خاص تحت نظر پزشک طی طول درمان مشخص بهبود می‌یابند.
وی افزود: اصلاح ساختارهای کاری و زندگی مهمترین راه پیشگیری از بسیاری از دردهای شانه‌ای است.
در این زمینه نیاز به بررسی و معاینه فرد و تشخیص میزان افتادگی و شدت آن می باشد. بااین حال انجام ورزش ها و تمرین هائی که بتوانند بر ثبات عضلات شانه بیافزایند توصیه میشود. دو تمرین زیر می تواندمفید باشد.
تمرین کششی شانه :
فرد در حالت ایستاده قرار می گیرد. با دست راست مچ دست چپ را پشت تنه می گیرد. حال سعی می کند دستها را به سمت عقب بکشد. این حرکت موجب کشش بافتهای نرم اطراف شانه می گردد. هر تمرین به مدت یک دقیقه انجام می شود، سپس فرد استراحت نموده و تمرین را بادست دیگر انجام می دهد.
تمرینات تقویتی :
برای بهبود وضعیت شانه ها بایستی عضلات بالا برنده شانه ها را تقویت نموده و فرد یاد بگیرد شانه ها را در وضعیت طبیعی نگه دارد. این حرکات عبارتند از :
تمرین مربوط به دامنه حرکتی شانه ها:
فرد در حالت ایستاده قرار می گیرد و سعی می کند شانه ها را به سمت بالا ببرد. سپس سعی می کند شانه ها را پایین تر از حد طبیعی بیاورد. تمرین بعدی جلو و عقب بردن شانه هاست . بطوریکه فرد کتفها را از هم دور یا به هم نزدیک می کند. این تمرین سبس تقویت عضلات بالا برنده کتف و همچنین عضلات دور کننده شانه ها از یکدیگر می شود.
تمرین تقویتی ضلات با لا برنده کتف در حالت نشسته :
فرد در حالت نشسته قرار می گیرد و دو وزنه در دستهایش می گیرد. حال شانه ها را بالا می برد و برای لحاظاتی در این وضعیت نگه می دارد . سپس پایین می آورد این تمرین موجب بهبود قدرت عضلات با لابرنده کتف و وضعیت شانه ها می ش.د وزنه می تواند از 5/2 تا 14 کیلوگرم باشد.
کتف بند ها از نظر ظاهری باعث بالارفتن شانه ها می شوند امااستفاده از آن را بطور مداوم توصیه نمیشود.بطور طبیعی بالانگه داشتن شانه ها توسط عضلات مربوطه انجام می شود. استفاده از کتف بند های طبی یا غیر طبی باعث می شود که وزن عضلات بر روی این عضلات نیفتند.بدین ترتیب این عضلات بی کار می شوند.کارنکردن بتدریج باعث می شود که این عضلات تحلیل بروند.
در مجموع استفاده از این کتف بند ها را تنها بطور موقتی(چند ساعت در روز و آنهم یک یا دو بار در هفته) توصیه میشود.
شیوع «شانه نامتقارن» در بین دانش آموزان دختر
علاوه بر اختلالات ژنتیکی، صدمات وارد شده و بیماری ها عوامل مربوط به سبک زندگی نیز همچون فقر حرکتی، عادات نامناسب، الگوی نامناسب، حرکات بدنی، افزایش وزن، وضعیت غلط بدن و پوشش نامناسب سهم عمده ای در بروز ناهنجاری های جسمی دانش آموزان دارد.
فعالیت های ناچیز ورزشی مشکلات جسمی بسیاری را برای دختران به وجود می آورد. نیازمندی دختران به ورزش هنوز در میان بسیاری ازوالدین جانیفتاده است و به همین خاطر اگر برای هر دختر دانش آموز یک سالن ورزشی ساخته شود، باز هم این مشکل حل نخواهد شد، چرا که بسیاری از والدین همچنان دغدغه راه و فاصله رسیدن دختران از خانه تا سالن ورزشی را دارند.
درحالی که ایجاد امکانات تفریحی و ورزشی سالم در مدارس می تواند تا حد قابل قبولی از بروز چنین مشکلاتی بکاهد.
مطالعات نشان می دهد که حدود ۸ میلیون دانش آموز دختر به نوعی با اختلالات و ناهنجاری های جسمی و حرکتی روبه رو هستند و این درحالی است که نبود امکانات و فضای ورزشی مناسب در مدارس، یکی از مهمترین عوامل این ناهنجاری ها به شمار می رود.
ناهنجاری های ساختار قامتی دانش آموزان
شانه نامتقارن: حمل کیف و اشیای سنگین منجر به افتادگی شانه می شود.
پائین بودن یک شانه نسبت به شانه دیگر را شانه نامتقارن یا افتادگی شانه می نامند. این ناهنجاری که در میان دختران ایرانی شیوع چشمگیری دارد در اثر عواملی چون اتخاذ وضعیت های نادرست هنگام نشستن، حمل کیف و کتاب با یک دست و استاندارد نبودن میز و نیمکت و در نتیجه خم شدن بیشتر به یک سمت هنگام نوشتن بروز می کند.
همچنین ضعف عضلات بالابرنده کتف ها در یک سمت، از دیگر عوامل ایجاد این ناهنجاری است. خارج شدن شانه ها از حالت طبیعی، درد کتف ها، درد ناحیه پشت و اطراف گردن و همچنین ضعیف شدن عضلات بالابرنده کتف ها ازجمله عوارضی است که مبتلایان به شانه نامتقارن باید درانتظارش باشند.
کمرگود: افزایش گودی کمر به نحوی که از حدطبیعی بیشتر باشد را گودی کمر می نامند.
افراد مبتلابه گودی کمر معمولاً با عوارضی چون افزایش قوس کمر، افزایش فشار وارده بر مهره های تحتانی کمر و کاهش انعطاف پذیری و تحرک در ناحیه کمری مواجه می شوند.
این افراد همچنین مستعد ابتلابه کمردرد و کوتاهی قد هستند، حتی ممکن است گوژپشت شوند.
پشت گرد: گوژپشتی را می توان نام آشناترین ناهنجاری ساختار قامتی نامید.
متخصصان افزایش بیش از حد طبیعی تحدب مهره های پشتی را پشت گرد (گوژپشتی) یا کیفوز می نامند. قرار دادن تنه در وضعیت غلط، ضعف عضلانی، افزایش گودی کمر و برخی بیماری ها علل اصلی وجود این ناهنجاری هستند.
افراد خجالتی و بلندقد هم بیشتر در معرض این تغییرشکل قراردارند؛ چرا که در هنگام نشستن یا ایستادن تنه را بیش از حد خم می کنند و ادامه این وضعیت منجر به گوژپشتی می شود. درد، افتادگی سینه، کاهش انعطاف پذیری، تخریب مهره ها، ایجاد شانه های گرد و بروز عارضه رو به جلو بودن سر ازجمله عوارض این ناهنجاری است.
ضمن آن که مبتلایان به پشت گرد در اندام های فوقانی با محدودیت حرکتی مواجه اند.
سر به جلو: هنگامی که سر فرد جلوتر از خط ثقل بدن قرار گیرد، به طوری که از نمای جانبی خط شاقول از لاله گوش عبور نکند و لاله گوش جلوتر باشد، اصطلاحاً گفته می شود که فرد مبتلابه سرجلو است.
اتخاذ وضعیت نادرست، ضعف عضلات پشت گردن و کیفوز پشتی ازجمله علل ابتلابه سر به جلو است. افراد مبتلابه این ناهنجاری ها با عوارضی چون افتادگی شانه ها، افتادگی سینه و ایجاد درد در ناحیه پشت گردن و قسمت فوقانی پشت رو به رو هستند.
پشت صاف: هنگامی که گودی کمر به حدی کاهش یابد که از حدطبیعی کمتر باشد، فرد مبتلابه پشت صاف می شود.
علل این ناهنجاری عبارتند از کوتاهی عضلات پشت ران، کوتاهی عضلات شکمی و گرفتگی عضلات کمری، افرادی که مبتلابه این ناهنجاری اند با عوارضی چون آرتروز زودرس، کاهش انعطاف پذیری در ناحیه کمر و افزایش فشارهای مکانیکی وارده به قسمت تحتانی کمر دست به گریبانند.
این افراد همچنین مستعد ابتلابه کمردرد و ابتلابه فتق دیسک هستند.
در این میان نبود فضای کافی و مناسب (حیاط یا سالن سرپوشیده) برای دختران نیز عامل دیگری برای فقر حرکتی و ناهنجاری های قامتی است. تا آنجا که اگر سرانه فضای استاندارد برای ورزش دانش آموزان ۵/۲ متر مربع باشد، این میزان در ایران برای دختران ۱۷ و برای پسران ۲۶سانتیمتر مربع است.
البته طرح مناسب سازی مدارس دخترانه نیز به علت محدودیت های فیزیکی موجود، تاکنون فقط در پنج درصد مدارس اجرا شده است.
پشت گرد: شانه خمیده و به جلو آمده شایع ترین انحرافات ستون فقرات در دختران ایرانی محسوب می شود.
بدنشستن و ضعیف بودن عضلات، عمده ترین علل این اختلالات است که با تقویت قدرت عضلات در همه سنین کودکی می توان از بروز چنین اختلالاتی پیشگیری کرد.
وزن بیش از حد کیف و کوله پشتی و یا حمل متوالی آنها و آن هم فقط با یک دست عوارض بسیاری را به مرور زمان برای ستون فقرات افراد و بویژه دانش آموزان درپی دارد.
وزن بیش از حد کیف، علاوه بر افزایش خستگی جسمی به تدریج برای دست و ستون فقرات نیز مشکل ایجاد می کند. دانش آموزان باید از کیف یا کوله پشتی خود به نحوی استفاده کنند که وزن آن بین دو اندام فوقانی تقسیم شود.
آیا شما هم از دردهای گردن و شانه رنج می برید ؟
آیا میدانید که چگونه می توان از شر دردهای آزار دهنده ی گردن و شانه خلاص شد ؟ پیشنهاد میکنم این مطلب را دقیقا بخوانید و توصیه های آن را بکار ببرید ... عوامل متعددی باعث ایجاد درد در گردن و متعاقب آن دردهای تیر کِشنده و طاقت فرسایی در دست ها می شود از جمله این عوامل: التهاب بافت های نرم اطراف مفصل های مهره ای خشکی مفاصل، وضعیت نامناسب سر و شانه ها، تغییر شکل مهره ها به طور اولیه یا ثانویه ، آرتروز، دیسک و بیماری های ناشی از گرفتگی های عضلانی، و کشیدگی های لیگامانی است.
چکار کنیم ؟ چگونه زندگی کنیم که از مهره های گردنمان به خوبی محافظت کنیم تا دچار هیچ یک از بیماری های فوق نشویم و برای همیشه از دردهای جسمی و روانی و اقتصادی بیماری های گردن دور بمانیم؟
قبل از اینکه پاسخ این سوالات را به شما بگوئیم در ابتدا بر لزوم رعایت و انجام کلیه ی دستورات و توصیه های زیر در محیط های کار ، در محیط های کارمندی یا حتی در خانه و ... وتاکید می کنیم.
بیشترین علل وجود دردهای مختلف در ناحیه گردن ناشی از سه بیماری شایع اسپوندیلوزیس یا همان آرتروز ، فتق دیسک و سندرم های عضلانی است .
توجه: در صورت وجود درد در ناحیه گردن و انتشار آن به دست ها حتی در مراحل اولیه آن بایستی به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص قطعی در مراحل اولیه صورت گیرد چرا که درمان در این مراحل بسیار مفیدتر و مؤثرتر واقع می گردد.
نکات زیر را برای پیشگیری از بروز دردهای گردن و شانه رعایت کنید :
* همیشه گردن خود را چه در حالت ایستاده، نشسته، یا راه رفتن، صاف و عمود بر بدن نگهدارید به طوری که هیچ زاویه ای با بدن نسازد .
* هرگز گردن خود را خم نکنید بلکه اگر لازم است صندلی خود را کوتاه تر کنید یا ارتفاع میز خود را بالاتر ببرید تا مجبور به خم کردن گردن خود نباشید. چرا که بسیاری از بیماری های گردنی ناشی از خم بودن گردن به مدت طولانی است. بنابراین حتی الامکان گردن خود را خم نکنید و اگر مجبور به این کارهستید، هر از چند گاهی گردن خود را صاف کنید.
* از نرمش ها و حرکاتی که در آنها مجبور به خم کردن گردن هستید دوری کنید.
* اگر کارتان نشسته است و مجبور به خم کردن گردن خود هستید حتماً با یکی از دستانتان از وزن سرتان و فشار آن بر روی مهره های گردنی بکاهید تا کمتر دچار صدمات گردنی شوید.
* بهتر است از میزهایی استفاده کنید که شبیه میز تحریر مدارس است و پایه های جلویی آن، کمی بلندتر از پایه های عقبی است به این ترتیب کمتر ناچارمی شوید گردنتان را خم کنید.
* موقع مطالعه سعی کنید کتاب یا روزنامه را بالا نگهدارید نه این که گردنتان را خم کنید. مدت های مدیدی اینگونه مطالعه کردن ممکن است به گردن شما آسیب بزند.
* حتی الامکان هنگام خوابیدن از بالش کوتاه استفاده کنید. به طوری که سرتان در امتداد بدن قرار گیرد نه این که خم شود.
در حین رانندگی تا آنجا که می توانید به فرمان نزدیکتر بنشینید تا مجبور نباشید دستهایتان را دراز کنید و به فرمان برسانید چرا که به طور مستقیم و غیر مستقیم باعث ایجاد گردن درد خواهد شد.
*صندلی که روی آن می نشینید و رانندگی می کنید حتماً بایستی دارای تکیه گاهی جهت گردن باشد. چرا که در بسیاری از حوادث رانندگی از قبیل ترمزهای شدید که باعث حرکت شدید رو به جلوی گردن می شود و برخورد شدید اتومبیل دیگری از پشت که باعث حرکت شدید رو به عقب گردن می شود سبب آسیب نخاع در اثر شکستن و جابجایی مهره ها می گردد.
تمرینات و حرکات مفید برای پیشگیری و درمان دردهای گردن و شانه :
* گردن را ضمن سفت کردن عضلات آن به سمت عقب، چپ و راست حرکت دهید.
* از حرکات چرخشی گردن و سر خودداری کنید.
* شانه ها و عضلات اطراف را تقویت نمایید، چرا که با افزایش قدرت و تحمل این عضلات، فشار کمتری روی مهره و دیسک های بین مهره ای وارد می شود.
الف) شانه هایتان را بالا ببرید و به گوشهایتان نزدیک کنید. 5 ثانیه نگه دارید، سپس آزاد نمایید. این حرکت را روزی سه مرتبه هر مرتبه 30 بار تکرار نمایید.
ب) شانه هایتان را به سمت عقب حرکت دهید به طوری که کتف هایتان از پشت به یکدیگر نزدیک شوند این حرکت را روزی سه مرتبه هر مرتبه 30 بار تکرار نمایید .
* روی یک تخت دراز بکشید و گردن تان را از پایین به بالا حرکت دهید. این حرکت را روزی یک بار و هر بار 40 مرتبه انجام دهید.
* همیشه حالتی نظامی وار داشته باشید سر صاف و مستقیم ، نگاه به جلو، شانه ها عقب و بالا، و سینه بیرون، شکم داخل، چه در حالت ایستاده و یا راه رفتن یا نشستن .
تمرینات کششی و قدرتی در رفع افتادگی شانه
* در حالت ایستاده قرار بگیرید. با دست راست مچ دست چپ را پشت تنه بگیرید. حال سعی کنید دستها را به سمت عقب بکشید. این حرکت موجب کشش بافتهای نرم اطراف شانه می گردد. هر تمرین به مدت یک دقیقه انجام می شود، سپس استراحت نموده و تمرین را بادست دیگر انجام دهید.
* در حالت ایستاده هر دو دست رو از پهلو به بالای سرببرید و در هم قفل کنید( تا جایی که میتونید به سمت بالا کشش بدهید طوری که کشش عضلات زیر بغل رو احساس کنید)
* همین تمرین رو در حالت خوابیده به پشت هم انجام بدید سعی کنید بدون اینکه آرنج خم بشه پشت دستها رو به زمین برسونید
* در صورت داشتن بارفیکس از آن آویزان بشید و چند ثانیه نگهدارید تا کاملا کشش صورت بگیرد
* با دستی که دچار افتادگی است از بارفیکس آویزان بشید.
* در وضعیت ایستاده سعی کنید در سمتی که شانه افتادگی داره کتف رو بالا بیارید و حدود ده تا پانزده ثانیه نگه دارید ( این حرکت رو به حالت پرتاب شانه افتاده به سمت بالا به طور پی در پی انجام بدید)
* در حالت ایستاده قرار بگیرد و سعی کنید شانه ها را به سمت بالا ببرید. سپس سعی کنید شانه ها را پایین تر از حد طبیعی بیاورید. تمرین بعدی جلو و عقب بردن شانه هاست . بطوریکه باید کتفها را از هم دور یا به هم نزدیک کنید. این تمرین سبب تقویت عضلات بالا برنده کتف و همچنین عضلات دور کننده شانه ها از یکدیگر می شود.
* در حالت نشسته قرار بگیرید و دو وزنه در دستهایتان بگیرید. حال شانه ها را بالا ببرید و برای لحظاتی در این وضعیت نگه می دارید . سپس پایین می آورید این تمرین موجب بهبود قدرت عضلات بالابرنده کتف و وضعیت شانه ها می شود. وزنه می تواند از ۵/۲ تا ۱۴ کیلوگرم باشد.
نکته: تلاش کنید هنگام کار، استراحت، راه رفتن و نوشتن, شانه ها را در یک سطح نگه دارید.
هرگز طی یک مسیر کیف و کتاب خود را فقط با یک دست حمل نکنید، بلکه سعی کنید این کار را به صورت متناوب با هر دو دست انجام دهید.
یادگیری وضعیت صحیح راه رفتن وایستادن و حفظ نمودن آن ( حفظ وضعیت صحیح).
